Vorige week stemde de Tweede Kamer in met een 177% hogere ODE voor netstroom, ondanks een lobby van Glastuinbouw Nederland. Dit gaat honderden bedrijven tienduizenden euro”s per jaar kosten. Ondanks de teleurstellende uitslag is nog steeds hoop op een goede afloop. Met name de motie van VVD en een opmerking van staatssecretaris Snel bieden een opening. En anders is er nog een troef: het Klimaatakkoord niet tekenen.
Hier kan ik als ondernemer helemaal niks mee, zucht Pip Tesselaar , freesatelier in Heerhugowaard. Vorig jaar heeft hij een veld met thermische zonnepanelen laten aanleggen, waardoor hij voor de verwarming van zijn kas geen gas meer nodig heeft. De stroom voor de warmtepompen en de belichting haalt hij van het net. “Ik heb nog een kleine WKK staan van 300 kW, maar die wilde ik eigenlijk niet meer gebruiken. Als de ODE op netstroom omhoog gaat, kost me dat naar schatting €50.000 tot €60.000 per jaar . Dat is veel geld. We zullen wel weer wat bedenken, zoals de oude WKK draai end houden. Ik ben op het verkeer de been gezet. Ik heb geprobeerd om te ondernemen in de lijn van het beleid: we willen met zijn allen van het gas af. Nu zou ik beter een grote WKK kunnen neerzetten . De overheid slaat hier de plank finaal mis. Dit is hopeloos.”
647 gedupeerden
Pip Tesselaar is een van de 647 telers die worden getroffen door de hogere ODE op netstroom . Dit aantal gedupeerden is de schatting die Glastuinbouw Nederland heeft ge maakt . Het grootste deel daarvan, ongeveer 500, is sierteler. In totaal gaat het om een bedrag van €40 miljoen, wat betekent dat deze bedrijven gemiddeld bijna een ton extra kwijt zijn voor elektriciteit. Maar er zitten ook bedrijven bij met drie locaties, die drie keer de opslag gaan betalen. Dat kan dus ruim vier ton extra gaan kosten .
“Deze verhoging van de ODE op netstroom is er zonder overleg in geslopen, terwijl wij in gesprek waren over het Klimaatakkoord”, zegt Sjaak van der Tak, voorzitter van Glastuinbouw Nederland. Dat is heel vreemd. Op dat punt kan ik zeggen dat het ministerie van Economische Zaken zich een onbetrouwbare gesprekspartner heeft getoond. Als enige sector in Nederland hebben we onze CO,-doelstellingen zelfs aangescherpt, en nu krijgen we dit. Dit pik ik niet. Er is sprake van een conflict.”
‘Slechter kan het niet’
Bedrijven die investeringen hebben gedaan in warmtepompen, ontvochtigingskasten en andere voorzieningen voelen dit als een klap in het gezicht. En niet te vergeten de bedrijven die zijn aangesloten opgeothermie . Zij hebben grote investeringen gedaan en soms hun hele bedrijfsvoering om gegooid om hun gasverbruik te verminderen . Zoals potplantenkwekerij The Green Innovator in Pijnacker, die aardwarmte levert aan onder meer 23 tuinbouwbedrijven in de omgeving. ,,Verschillende afnemers van warmte overwegen sterk om hun bestaande WKK weer aan te zetten en volledig terug te gaan naar gas”, zegt directeur Leon Ammerlaan. Daar kiezen ze niet voor; ze worden er toe verplicht omdat het kostenplaatje anders heel negatief gaat uitvallen. Dit pakt heel nadelig uit voor de duurzame ontwikkeling van de glastuinbouw . Blijkbaar is er nooit over de gevolgen nagedacht. Slechter kan het niet.”
Weinig politieke steun
Van der Tak had met name bij CDA, VVD en SGP aangedrongen om deze tariefsverhoging ongedaan te maken. Dit werd ondersteund met een petitie die door r.500 glastuinders en managers was getekend. Vorige week dinsdag besloot de Tweede Kamer echter dat de verhoging van de ODE op netstroom kon doorgaan. Het amendement van SGP-Kamerlid Chris Stoffer om de verhoging van r,4 cent per kWh te beperken tot 0,3 cent, haalde het niet. Deze kreeg alleen steun van de PVV.
Overigens was deze beperkte stijging van 35% voor Glastuin bouw Nederland een stap in de goede richting geweest, maar niet voldoende. ,,Dan hadden we over een kleiner bedrag kunnen onderhandelen”, vindt Van der Tak. De Tweede Kamer stemde wel in met een motie van de coalitiepartijen VVD, CDA, SGP, D66 en ChristenUnie waarin de regering wordt gevraagd ervoor te zorgen dat de glastuinbouw een beroep kan doen op de SDE+ voor de verduurzaming van kassen, voor de aanschaf van zonnepanelen en voor geothermie. Ook wordt in deze motie aan de re gering gevraagd de consequenties van het stijgende ODE-tarief voor de glastuinbouw te monitoren en hierbij speciaal aandacht te hebben voor de betaalbaarheid en de bereikte verduurzaming. Ook dit is niet voldoende voor Glastuinbouw Nederland, maar het biedt mogelijkheden .
Verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel van Financiën zei tijdens het debat dat het lastig is om via de ODE-schijven specifiek iets te doen voor glastuinders . ,,Een van de gemaakte afspraken is dat de ODE meer geld zou moeten ophalen bij de grote gebruikers in de derde en vierde schijf, zodat wij een deel daarvan als lastenverlichting kunnen teruggeven aan de burger”, zo verklaarde Snel de verhoging van de ODE. Hij zei ook dat de zoektocht naar een handige manier om de glastuinbouw te ontzien bij deze verhoging misschien nog niet klaar is. Dat houdt nog mogelijkheden open.
Klimaatakkoord niet tekenen
Ondertussen komt 1 januari snel dichterbij. Er zijn nog een paar mogelijkheden open om de verhoging van de baan te krijgen. De belangrijkste troef die Van der Tak achter de hand heeft, is de ondertekening van het Klimaatakkoord . ,,Dat ga ik niet tekenen zolang deze verhoging niet van de baan is. We moeten eerst dit oplossen, en dan ben ik er weer.”
Verder heeft het ministerie van LNV aan Glastuinbouw Nederland gevraagd om haar standpunt te onderbouwen met harde cijfers. LNV is het eerste aanspreekpunt voor de sector. Die informatie is de organisatie nu aan het verzamelen . Daarnaast is er een brief gestuurd met de gevolgen van de verhoging van de ODE op netst room. Gevolgen voor bedrijven die al hebben geïnvesteerd in duurzaamheid, voor de dagelijkse omzetten van kwekers, en voor de verduurzaming van de glastuinbouw . ,,Onze hoge doelstellingen voor CO,-reductie, die we in het Klimaatakkoord hebben afgesproken, gaan we op deze manier niet halen.”
En dan zijn er nog de motie van de VVD om in april te evalueren, en de opmerking van staatssecretaris Snel waarmee de deur op een kier werd gehouden . ,,Die zie ik als een herkansing”, zegt Van der Tak. “We kunnen nog steeds zoeken naar een oplossing die voor bedrijven het beste uitvalt.” Een denkbare mogelijkheid is bijvoorbeeld dat de glastuinbouw zelf de financiering voor de SDE+ kan regelen, of dat de verhoging voor een deel wordt betaald uit de pot voor de SDE++. Maar dat zal uit de onderhandelingen moeten blijken.
