In het Noord-Hollandse glastuingebied Alton ligt het grootste zonthermieveld van Nederland. Bloemkwekerij Tesselaar Freesia in Heerhugowaard verwarmt de kassen (vijf hectare) met 9300 vierkante meter aan ’zonneboilers’ compleet gasloos.

„Het lijken zonnepanelen, maar ze zijn dikker, groter en er stroomt water doorheen”, vertelt eigenaar Pip Tesselaar (50). Het veld wekt jaarlijks 5.000 megawattuur warmte op, vergelijkbaar met het verbruik van 300 huishoudens. De fresiakweker bespaart op jaarbasis 400.000 kuub gas.

„In Denemarken, waar wij kennis hebben opgedaan, verwarmen ze met dit soort systemen ook dorpen en steden. Dat gebeurt met glycol, een chemische stof die niet bevriest. Wij werken met water, uit de kraan. Dat heeft een betere warmteafgifte. En als het ergens lekt, wordt de grond niet vervuild. Bij storing kan water worden weggepompt en loopt het systeem leeg. Dan kan het nergens gaan koken of bevriezen.”

De aanleg van het zonthermieveld heeft drie miljoen euro gekost. Vijf ton is provinciesubsidie, verkregen uit het Europese programma voor plattelandsontwikkeling. De investering is in tien jaar terugverdiend.

„Het was een kwestie van lange adem om dit van de grond te krijgen”, stelt Tesselaar, die nauw samenwerkt met collegakweker Mol Freesia (Nibbixwoud) en leverancier G2Energy uit Uddel, bij Apeldoorn. „In 2015 zijn wij (Tesselaar en Mol, red.) begonnen met onderzoek naar het verduurzamen van onze teelt. We kwamen bij G2Energy uit, van origine kalverhouders die zo melk warm hielden voor jongvee. Zij legden systemen aan op daken van schuren, tot 800 vierkante meter.”

 

Spannend

„De schaal is behoorlijk vergroot, zodat wij pioniers zijn geworden, een visitekaartje voor hun bedrijf. We vervullen nu een aanjagersrol: andere bedrijven kunnen komen kijken, zijn bij ons welkom voor kennisuitwisseling.”

Zonlicht geeft het water een hogere temperatuur, dat in ondergrondse tanks wordt opgeslagen en naar de kassen kan worden doorgepompt. Tesselaar geeft toe, het avontuur was een gok. Hij vond het best spannend, toen proef is gedraaid met een kwart van de zonneboilers.

 

Windhoos

„Dat werkte perfect. Aansluitend zijn we het veld verder gaan uitbreiden, we hebben het nu helemaal in de vingers. De teelt gaat goed. De zon is oneindig, de warmte voor niks. Wij hadden ook kunnen kiezen voor aansluiting op het HVC-warmtenet, zoals een paprika- en plantenkweker hier. We waren al in te ver stadium. Bovendien betaal je dan voor warmte en ben je evengoed afhankelijk van een leverancier.”

Omdat in de zomer de meeste warmte wordt opgewekt, terwijl die dan het minst nodig is, en in de winter andersom, wordt het warmteoverschot opgeslagen en aangesproken wanneer nodig. „Dit gebeurt op 105 meter diepte.”

De opening van het zonthermieveld is eerder uitgesteld. Een windhoos, die voor tonnen schade aanrichtte in de kassen van Tesselaar, gooide roet in het eten. „Ja, dat was een streep door de rekening. Alles is via de verzekering opgelost.’’

Tesselaar heeft nu het grootste zonthermieveld van Nederland, maar moet die eer spoedig afstaan aan collega Mol. In Nibbixwoud wordt volgend jaar een oppervlakte met 15.000 vierkante meter zonneboilers in gebruik genomen.

De Heerhugowaarder is niet blij met de energiebelasting die om-hoog gaat. „Ongelooflijk. De overheid wil dat we van het gas af gaan. Steek je je nek uit, moet je nog extra betalen. Ja, daar ben ik best ziek van. Het voelt bijna alsof je voor goed gedrag wordt gestraft.”